Zalety i bezpieczeństwo reaktorów HTGR
Zalety reaktorów HTGR
Charakterystyczne cechy reaktorów gazowych HTGR są jego niewątpliwymi zaletami:
- hel jako chłodziwo - umożliwia podnoszenie temperatury na wylocie z rdzenia, bez zwiększania ciśnienia, a ograniczenie temperatury wynika z odporności materiału paliwa i konstrukcji. Hel jest nieaktywny chemicznie i obojętny dla gospodarki neutronowej rdzenia,
- w pełni ceramiczny rdzeń - elementy paliwowe, moderator i reflektor, a także materiały konstrukcyjne są wykonane głównie z wysokiej jakości grafitu klasy jądrowej - materiału niepalnego, o dużej pojemności cieplnej,
- wysoka temperatura pracy - pozwala osiągnąć wysoką, dochodząca do 50% konwersję energii cieplnej na elektryczną oraz możliwość zastosowania ciepła jądrowego do procesów wysokotemperaturowych w przemyśle,
- wysokie wypalenie - sięgające 150 - 200 GWd/tHM (ton of heavy metal), osiągane dzięki odporności paliwa na stopienie i grafitu na promieniowanie,
- wysoki współczynnik konwersji paliwa (powielanie paliwa) - uzyskiwany dzięki dobrej gospodarce neutronowej i pracy w cyklu uranowo-torowym,
- powolny rozwój stanów awaryjnych - dzięki dużej pojemności cieplnej struktur rdzenia i małej gęstości mocy,
- samowygaszanie się stanów przejściowych - efekt ujemnego temperaturowego współczynnika reaktywności,
- mała ilość uwalnianych substancji promieniotwórczych - zatrzymywanie ich w paliwie i strukturach rdzenia.
(Na podstawie raportu IEA: Wysokotemperaturowe reaktory VHTR - geneza, badania, status, perspektywy zastosowania
Małgorzata Klisińska)
Reaktory HTGR są bezpieczniejsze od innych
Ich bezpieczeństwo jest pasywne, co oznacza, że naturalne odbieranie ciepła przez otoczenie zgodnie z prawami fizyki, wystarcza do schłodzenia. Reaktor HTGR pozostawiony sam sobie bez działania żadnych urządzeń mechanicznych i układu chłodzenia, nie stopi się i nie wybuchnie.
Jak wielka to zaleta, świadczy awaria w Fukushimie, gdzie z powodu utraty zasilania przestały działać układy chłodzenia reaktorów BWR. Doprowadziło to do odparowania wody, przegrzania prętów paliwowych i wytworzenia wodoru w reakcji pary wodnej z cyrkonem. To właśnie wybuchy wodoru spowodowały zniszczenie budynków reaktorów i emisję szkodliwych substancji do otoczenia.
Reaktory HTGR są bezpieczniejsze od innych, gdyż:
- Gęstość ich mocy jest niewielka, mniejsza niż w innych reaktorach:
- HTGR - 5,8 do 6,6 W/cm3
- reaktory lekkowodne (np. PWR, BWR) - 58 do 105 W/cm3 (źródło)
- Współczynnik temperaturowy jest ujemny, czyli liczba reakcji rozpadu zmniejsza się ze wzrostem temperatury.
- Grafitowy moderator ma wielką bezwładność cieplną, a rozgrzewając się, coraz szybciej wypromieniowuje ciepło do wnętrza obudowy. Niemiecki reaktor AVR HTGR, po doświadczalnym wyciągnięciu wszystkich prętów kontrolnych i wyłączeniu układu chłodzenia, stał się bardzo gorący, ale nie uległ awarii (źródło).
- Wytrzymałość mechaniczna grafitu zwiększa się ze wzrostem temperatury.
- Cztery bariery, chronią przed wydostaniem się substancji promieniotwórczych do otoczenia: pirowęglowe pokrycie granulek, gęsty grafit otaczający paliwo, blok reaktora z betonu sprężonego i obudowa bezpieczeństwa.
- Chłodzący hel jest gazem szlachetnym nie reagującym z otoczeniem, więc nie ma niebezpieczeństwa takiego, jak w Fukushimie, gdzie wskutek reakcji pary i gorącej wody z cyrkonowymi koszulkami paliwowymi został wyprodukowany wybuchowy wodór.
Naturalne bezpieczeństwo reaktorów HTGR jest bardzo istotne, jeżeli mają być stosowanie jako lokalne źródeła ciepła i energii elektrycznej dla instalacji przemysłowych, często w pobliżu dużych skupisk ludności.